Waarom is kleinschalig wonen goed voor dementerende?
Persoonsgerichte dementiezorg in een herkenbare omgeving
Kleinschalig wonen betekent dat hooguit acht tot negen bewoners een huis delen, ieder met een eigen zit-slaapkamer rond een gezamenlijke huiskamer en keuken. De woning lijkt op een normale gezinswoning, waardoor herkenning en grip op de dag behouden blijven.
Zorgmedewerkers zien de bewoner niet als cliënt in een anoniem gebouw, maar als huisgenoot met vertrouwde gewoonten: opstaan op het gebruikelijke tijdstip, de favoriete radiozender aan tijdens het ontbijt, persoonlijke fotos op de kast. Deze vertrouwdheid vermindert onrust en stimuleert zelfredzaamheid, zo benadrukt de vernieuwde Zorgstandaard Dementie.
Positieve invloed op welzijn volgens onderzoek
Verschillende onderzoeken onderstrepen de voordelen. De landelijke studie Kleinschalige zorg: mensperspectief in plaats van zorgperspectief (2024) toont aan dat bewoners vaker meedoen aan dagelijkse bezigheden, beter eten en minder gedragsmedicatie gebruiken. Hun kwaliteit van leven stijgt significant, gemeten met de QUALID-schaal.
De Monitor Woonvormen Dementie bevestigt dit beeld: bewoners in kleine woonvormen ervaren meer autonomie, en mantelzorgers geven de zorg een hoger cijfer dan in traditionele verpleeghuizen. Bovendien daalt het aantal ziekenhuisopnames.
Hechte betrokkenheid van familie en buurt
Door de overzichtelijke opzet voelen familieleden zich welkom om mee te koken, tuinieren of wandelen. De Dementiemonitor laat zien dat betrokkenheid van naasten van groot belang is voor welbevinden, maar dat dit in grote instellingen vaak ontbreekt.
In een kleine setting zitten verzorgende, bewoner en mantelzorger letterlijk aan dezelfde keukentafel, waardoor overleg gemakkelijk verloopt en het sociale netwerk actief blijft. Bij Kloek kunnen familieleden bijvoorbeeld dagelijks aanschuiven bij de koffie of samen een activiteit organiseren.
Snelle signalering en continuïteit van dementiezorg
Een vast team van vertrouwde gezichten merkt kleine veranderingen snel op: een andere loop, minder eetlust, kortere nachtrust. Zo kan men tijdig schakelen met de specialist ouderengeneeskunde.
De Monitor Woonvormen Dementie meldt dat hierdoor het gebruik van fixatiemiddelen en overbodige medicatie afneemt en dat er minder noodopnames zijn. Kloek werkt met één zorgplan per bewoner dat wekelijks in het teamoverleg wordt besproken, zodat acties direct volgen.
Efficiëntie en betaalbaarheid op de lange termijn bij kleinschalig wonen
Kleinschalige woonvormen blijken niet duurder dan traditionele verpleeghuizen wanneer alle kosten worden meegerekend. De Monitor Woonvormen Dementie 2024 berekent dat lagere personeelswisseling, minder medicatie en kortere ziekenhuisopnames samen een besparing van circa acht procent per bewoner per jaar opleveren. Dit sluit aan bij het beleid van VWS om zorg dichter bij de leefomgeving te organiseren.
