Als je partner, vader of moeder dementie heeft, verandert jullie relatie ingrijpend. Met deze 10 tips voor goed omgaan met mensen met dementie willen wij je helpen om een nieuwe, ontspannen manier van ‘zorgen voor’ te vinden.
Je partner is niet meer je gelijke, zoals vroeger. Je vader is niet meer de sterke, praktische man die hij was. Je moeder niet meer dat organisatietalent.
Dat is allereerst verdrietig. Vaak is de dementie al een tijd gaande en gaat het afscheid nemen van hoe de ander altijd was in schokjes.
Je realiseert je stukje bij beetje dat de ander echt anders wordt. En jullie relatie dus ook. Dat is heftig.
1 Probeer op een nieuwe manier naar de ander te kijken
Als je voor de ander wilt blijven zorgen, zul je een nieuw evenwicht moeten zoeken in jullie relatie.
Je creëert bijvoorbeeld al veel rust voor jezelf en voor de ander als je niet meer van de ander verwacht wat je altijd kreeg. Als je op een nieuwe manier naar jullie relatie kunt kijken.
Als het je lukt om voor de ander te zorgen, zonder steeds te zoeken naar hoe de ander was voor hij ziek werd, heb je de belangrijkste stap al gezet.
Probeer je partner of ouder te zien zoals hij nu is: iemand voor wie de wereld steeds verwarrender wordt. En die zijn omgeving nodig heeft om zich prettig te voelen in die ingewikkelde wereld.
Hoe dan ook: de ander is nog steeds iemand die geniet van van alles, die het waard is om goed voor te zorgen.
2 Neem de tijd om te rouwen
Je realiseren dat je partner of ouder dementie heeft, is verdrietig en vraagt vaak ook een soort van rouwen.
Je bent iets kwijt dat niet meer terugkomt.
Neem daar de tijd voor. Praat erover met anderen, voel wat dat met je doet. Als je op andere momenten je verdriet kunt uiten en troost vindt, heb je meer rust voor waardevolle momenten met je partner of ouder.
3 Wees zo veel mogelijk in het ‘nu’
Probeer te genieten van hoe een moment samen nu is.
Schakel gedachten aan vroeger of later uit. En verwacht niets meer dan dat je nu gezelligheid ervaart, aandacht voor elkaar hebt.
Want juist het feit dat je nog steeds allerlei verwachtingen van de ander hebt, of steeds zoekt naar wat de ander nog weet, kan veel onrust geven. Voor degene met dementie, en zeker ook voor jouzelf.
4 Doe activiteiten waar de ander van geniet
Probeer te ontdekken wat je partner of ouder nu fijn vindt om te doen. Dat zullen steeds meer de ‘kleinere’ dingen worden: een wandeling maken, vogels zien, naar muziek luisteren, omgaan met kleine kinderen of zachte huisdieren.
5 Goed omgaan met mensen met dementie begint met acceptatie
Het kan heel goed zijn dat iemand nu van andere dingen geniet dan vroeger. Misschien drinkt je echtgenote nu de koffie met suiker en melk, terwijl ze vroeger altijd zwart dronk.
Misschien houdt je moeder nu van André Rieu, terwijl ze vroeger zelf moeilijke klassieke stukken op de piano speelde Laat dat dan vooral zijn zoals het nu is. Probeer op een nieuwe manier naar je dierbare te kijken.
Misschien was je vader altijd heel sportief, maar vindt hij het nu moeilijk om in beweging te komen. Wees dan tevreden met lichte activiteiten en kleine wandelingen. Al is bewegen wel heel goed voor mensen met dementie, overigens.
6 Kijk vooral naar wat nog wel lukt
Je moeder kan misschien geen ingewikkelde taarten meer maken, zoals vroeger. Maar koekjes bakken lukt misschien nog wel.
En je vader timmert geen kleuterbed meer in elkaar, maar misschien vindt hij het nog heerlijk om een plank te schuren.
Probeer steeds zo open mogelijk te kijken naar wat je partner, vader of moeder nu kan doen en nu fijn vindt om te doen.
7 Wees zacht voor de ander
Mensen met dementie voelen vaak veel meer aan dan je denkt. En het gevoel blijft lang intact. Ook in een later stadium van de ziekte zijn mensen met dementie heel gevoelig voor hoe je ze benadert en hoe je met ze omgaat.
Praat rustig, raak iemand niet snel en onverwacht aan, maar doe dat voorzichtig en zacht.
Parkeer irritaties en probeer je echt te verplaatsen in de ander. Let daarbij op hoe je praat.
Gebruik eenvoudige woorden en maak oogcontact als je iets vraagt.
8 Stel niet te veel vragen
Zeker in het begin heb je waarschijnlijk de neiging om regelmatig te testen wat de ander zich nog herinnert. Dat is begrijpelijk, maar eigenlijk zinloos.
Jij zult vaak teleurgesteld zijn en je partner of ouder voelt ook dat hij of zij jou teleurstelt en zal er verdrietig van worden. Daar schiet niemand iets mee op.
Zelfs 5 minuten na de lunch vragen of de ander lekker gegeten heeft, kan op den duur al een te lastige vraag zijn.
9 Ga mee in het gesprek
Het zal regelmatig voorkomen dat de ander iets vertelt dat niet klopt. Of jou misschien zelfs van iets beschuldigt dat je helemaal niet hebt gedaan.
Dat komt allemaal door het afnemende geheugen. De ander kan daar niets aan doen.
Je helpt je partner of ouder door dan niet te zeggen dat het niet klopt wat hij zegt.
Je kunt beter meegaan in het gesprek en eventueel proberen het gesprek een duwtje in de juiste richting te geven. Loopt het gesprek uit de hand, probeer dan van onderwerp te veranderen.
10 Heb geduld
Het allerbelangrijkste is waarschijnlijk dat je veel geduld nodig hebt.
Alles gaat immers langzamer bij iemand met dementie.
Beweeg daar zo veel mogelijk in mee.
Zorg voor rust en creëer zoveel mogelijk duidelijkheid en structuur. Het leven is voor iemand met dementie erg verwarrend, dan helpt het als jij een geduldig baken kunt zijn.
Zorg dus ook goed voor jezelf, zodat je dat geduld kunt opbrengen.
Als je relatie ingewikkeld was
Het kan zijn dat je altijd een vrij ingewikkelde relatie met je partner, vader of moeder had.
Dan vind je het nu misschien lastig om geduldig voor de ander te zijn. Overleg met andere familieleden of zij wat meer van je kunnen overnemen.
Of zoek eventueel hulp om daarin je weg te vinden.
Het komt overigens ook voor dat juist in de laatste jaren de band met een ouder dan weer hechter wordt. Bijvoorbeeld omdat de ‘scherpe kantjes’ eraf zijn.
We hopen dat deze tips voor goed omgaan met mensen met dementie je helpen om een nieuw evenwicht te vinden met je partner, vader of moeder.
